Hiệp Hội Doanh Nghiệp Thành phố Huế Đoàn kết - Hợp tác - Hội nhập - Phát triển

Sản phẩm bánh tráng Mỹ Tho với thương hiệu Ba Cây Tre đã được DN này xuất khẩu sang Mỹ từ nhiều năm nay, doanh số hàng triệu USD/năm. Thanh tra Bộ Khoa học - Công nghệ cho biết gần đây, Thuận Phong đã liên hệ với cơ quan này đề nghị tư vấn pháp luật và hỗ trợ tiến hành các thủ tục pháp lý để đòi lại thương hiệu Mỹ Tho tại Mỹ vì đã bị một đại lý Trung Quốc nhanh tay đăng ký bảo hộ.

Nếu như Mỹ Tho ở Việt Nam là từ chỉ địa danh thì thương hiệu được phía Mỹ cấp đăng bạ là “My Tho” lại được DN diễn giải: Chữ “My” (Mỹ) có nghĩa là “đẹp”, “Tho” có nghĩa là “thọ”; nghĩa của cả cụm từ là đẹp, sống lâu.

Trước đó, các thương hiệu nổi tiếng của Việt Nam như Vinataba (thuốc lá), Duy Lợi (võng xếp), Sabeco (rượu, bia, nước giải khát), Phú Quốc (nước mắm)… cũng bị chính đối tác của DN Việt Nam nhanh tay đăng ký bảo hộ ở nước sở tại sau một thời gian làm đại lý hoặc giành được quyền phân phối. Đa số các trường hợp, DN Việt Nam đều chỉ phát hiện khi tài sản vô giá của mình đã được bảo hộ độc quyền cho người khác.

Ở trường hợp Sabeco, giữa năm ngoái, khi bóc thư mời tham gia Lễ hội Bia châu Á tổ chức ở Singapore, một vị lãnh đạo Sabeco tá hỏa khi thấy đứng ra mời mình là một DN Singapore cũng có tên là… Sabeco, con dấu cũng tương tự con dấu của Sabeco Việt Nam đang sử dụng hợp pháp. Theo hợp đồng kinh tế, DN Singapore này chỉ có quyền phân phối hàng hóa của Sabeco tại Singapore và một số nước châu Á, không có quyền đồng sở hữu thương hiệu.

Hay trường hợp của chỉ dẫn địa lý Phú Quốc cho sản phẩm nước mắm, một DN có trụ sở tại California (Mỹ) đã được cấp bảo hộ độc quyền tại Mỹ từ năm 1982, tại Úc và các nước trong Liên hiệp châu Âu (EU) từ năm 2003 và năm 2006 tiếp tục được bảo hộ ở một thị trường khác nữa.

Theo Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT), tính đến ngày 10-8-2011, cơ quan này đã cấp đăng bạ cho 27 chỉ dẫn địa lý, trong đó có 25 chỉ dẫn địa lý thuộc về phía Việt Nam, còn lại là chỉ dẫn địa lý cho rượu mạnh Cognac của Pháp và rượu Pisco của Peru. Đáng tiếc là có không nhiều trong số 25 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam tiếp tục xin bảo hộ ở nước ngoài. Điển hình là cà phê Buôn Ma Thuột và nước mắm Phú Quốc như nói trên.

Một lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk thừa nhận trong một cuộc xúc tiến đầu tư của DN Trung Quốc vào tỉnh nhà cách đây 2 năm trên chính đất nước mình, ông đã được danh thiếp của một doanh nhân Trung Quốc ghi “Buon Ma Thuot Coffee” bằng tiếng Anh và tiếng Trung. Đáng tiếc là ngay sau đó, tỉnh Đắk Lắk chẳng hề có một hành động pháp lý cần thiết nào. Việc mất thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột chỉ rùm beng khi Công ty Luật Bross & Partners bằng nghiệp vụ của mình phát hiện trên mạng và loan tin cho báo giới.

Ông Lê Quang Vinh, Giám đốc bộ phận SHTT của Bross & Partners, người đang tham vấn pháp luật cho UBND tỉnh Đắk Lắk đòi lại chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột, nói: “Lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Lắk đã nhận ra nguy cơ và khá thống nhất với kế hoạch giải quyết sự việc thông qua con đường khiếu nại, nếu không thỏa đáng mới kiện ra tòa án Trung Quốc. Tôi hy vọng UBND tỉnh Đắk Lắk có quyết định đúng đắn để bảo vệ quyền lợi của các tỉnh, của DN cà phê nói riêng và của đất nước nói chung vì chỉ dẫn địa lý là tài sản của cả quốc gia”.

Dù là muộn song phản ứng của UBND tỉnh Đắk Lắk được coi là tích cực và có trách nhiệm. Còn với chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm nước mắm Phú Quốc, ông Vinh cho biết trước đây đã gửi thư cảnh báo cho Hiệp hội Nước mắm Phú Quốc, Sở Khoa học - Công nghệ tỉnh Kiên Giang nhưng không thấy hồi âm. Cách đây 2 ngày, ông Vinh tiếp tục gửi đi một cảnh báo nữa khi phát hiện thông tin thương hiệu nước mắm Phú Quốc đang được một DN Hồng Kông đăng ký bảo hộ ở nước sở tại. Nếu để công ty này được cấp đăng bạ mới khởi kiện, sự việc sẽ tốn kém hơn gấp hàng trăm, hàng ngàn lần so với việc hành động ngay từ bây giờ.  

“Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, một bài học quá lớn từ việc thương hiệu, chỉ dẫn địa lý bị đánh cắp cần rút ra đối với các DN của Việt Nam. Trong Báo cáo Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2011 hoặc tài liệu của nhiều tổ chức nước ngoài gần đây đều có một điểm chung khi cho rằng thực thi Luật SHTT là một trong số những yếu kém của Việt Nam và thúc giục cần nỗ lực cải thiện để tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.